Sâm dây là cây thân leo sống nhiều năm, dài 2 – 3m, phân nhánh nhiều. Rễ củ hình trụ dài, phân nhánh, nạc, màu vàng nhạt. Trong củ sâm dây chứa thành phần chủ yếu là saponin và chứa nhiều loại acid amin(khoảng 17 loại), mang đầy đủ các loại acid amin cần thiết cho cơ thể.
Giống cây Đảng sâm
Tên khoa học: Codonopsis javanica
Tên gọi khác: Đẳng sâm, Sâm dây, Hồng đảng sâm, cây đùi gà, mằn ráy cáy ….
Họ: Campanulaceae.
Mô tả cây Đảng sâm:
Sâm dây là cây thân leo sống nhiều năm, dài 2 – 3m, phân nhánh nhiều. Toàn cây có nhựa mủ màu trắng. Rễ củ hình trụ dài, phân nhánh, nạc, màu vàng nhạt. Lá đơn, mọc đối, hình trứng hoặc hình tim, cỡ 2-5 x 2-4,5 cm, mỏng, mềm, màu xanh lá mạ, mặt dưới có lông nhung trắng, cuống lá dài 3-7cm.
Hoa mọc đơn độc ở kẽ lá, hình chuông, màu trắng hoặc hơi vàng, họng có vân tím. Đài 5 thuỳ, hình mác nhọn, hơi dính nhau ở gốc. Tràng hoa chia thành 5 thuỳ, hình tam giác nhọn. Quả mọng, 5 cạnh, khi chín màu tím, Hạt nhiều, tròn, nhỏ, màu vàng nâu.
Vườn Giống Sâm Dây
Mùa ra hoa từ tháng 5-7, mùa quả chín tháng 7-9 ở các vùng miền bắc; còn đối với các tỉnh phía nam như Lâm Đồng, Kon Tum có mùa quả muộn hơn 2-3 tháng. Cây lụi tàn vào mùa đông hoặc mùa khô . Đến mùa xuân hoặc đầu mùa mưa, từ gốc mọc lên 1 – 2 chồi và sinh trưởng rất nhanh.
Vườn Trồng Đảng Sâm
Sâm dây được nhân giống tự nhiên từ hạt. Khả năng tái sinh từ rễ củ còn sót lại khi thu hoạch kém. Cây ưa ẩm, ưa sáng, nhưng chịu được bóng râm, cây thường mọc ở những nơi đất tốt, nhiều mùn, trong các chỗ trống và ven các rừng thứ sinh và nương rẫy. Tập trung nhất ở Lai Châu, Yên Bái, Lào Cai, Hà Giang…..
Công dụng của Đảng sâm:
Trong y học cổ truyền sử dụng củ sâm dây phơi khô để dùng trong các bài thuốc chữa bệnh, bồi bổ sức khỏe. Với sự phát triển của khoa học, con người đã biết tách chiết riêng những thành phần có tính chất dược trong củ sâm tạo thành thuốc. Công nghệ tách chiết hoạt chất đã giúp cho việc không phải sử dụng nguyên củ sâm cùng những thành phần không có công dụng chữa bệnh cũng như bồi bổ sức khoẻ.
Củ Đảng Sâm
Trong củ sâm dây chứa thành phần chủ yếu là saponin, ngoài ra còn có: stigmasterol, α-spinasterol, inulin, fructose, choline, caproic acid, enanthic acid, pinen và các alkanloid . Trong củ sâm dây chứa nhiều loại acid amin (khoảng 17 loại), tuy liều lượng không cao nhưng mang đầy đủ các loại acid amin cần thiết cho cơ thể.
Hoạt chất có trong Đảng sâm Việt Nam
Stt | Nhóm chất | Kết quả | stt | Nhóm chất | Kết quả |
1 | Đường khử | + | 6 | Glycosid | – |
2 | Chất béo | + | 7 | Flavonoid | – |
3 | Acid amin | + | 8 | Tanin | – |
4 | Saponin | + | 9 | Coumarin | – |
5 | Alkaloid | + |
Tác giả Hoàng Minh Giám đã thực hiện thu thập mẫu cây sâm dây đã xác định được thành phần hợp chất chủ yếu có trong rễ đảng sâm gồm: đường khử, chất béo, acid amin và đặc biệt là saponin và alkaloid.